Houtkachel en Schoorsteen horen altijd perfect op elkaar te worden afgestemd

INLEIDING: Voor diegenen die technisch geïnteresseerd zijn, is deze pagina toegevoegd die bijdraagt aan een goede verbranding in de houthaard.

SCHOORSTEENTREK

Natuurlijke trek in de schoorsteen wordt aangegeven in Pascal (Pa) of in millimeters waterkolom (mm Wk). Deze onderdruk of trek in de schoorsteen is zeer laag normaal 1,2 mm Wk, 0,12 mBar of wel 12 Pascal tot 20 Pascal maximaal. U begrijpt het wel als er een kleine kier of een lek in het rookkanaal of kachel is, er niet veel overblijft van de trek om de uitlaatgassen af te voeren en de houthaard goed te laten werken. De trek kan normaal gemeten worden met een trek-of onderdruk meter.

U kunt dit zelf testen door voor het hout stoken een lucifer-/ of aanstekervlam tussen de haarddeur in de kier te houden. Wordt deze naar binnen uitgeblazen dan is de trek hoog, wordt dit naar buiten uitgeblazen dan is er geen trek maar onderdruk in de woonruimte (mogelijk door een afzuigventilator) of door valwind of door temperatuurverschil als het buiten warmer is dan binnen. Bij valwind, als je gaat stoken is de oplossing een raam open zetten aan de winddruk-zijde van de woning zodat je luchtstroming krijgt naar de haard toe. (dit geldt niet bij houthaarden met een externe luchtaansluiting, deze zijn meestal op de meest voorkomende Zuid – Westenwind zijde in Nederland aangesloten. )

Natuurlijke trek ontstaat door dichtheidsverschil (soortelijke massa) van de lucht en gassen buiten en binnenin de schoorsteen. In een goed werkende houthaard en schoorsteen ontstaat een verhoogde warmte-trek waardoor de rookgassen vanaf 2 Beaufort wind altijd goed worden afgevoerd. Nadat de haard op temperatuur is dient het dauwpunt van de rookgassen niet onder de 105⁰ C te komen, gemeten op het uiteinde van de schoorsteen. Dit is veilig als op de uitlaat van de houthaard een temperatuur wordt aangehouden die minimaal 30⁰ C hoger ligt. Een thermometer op de haard en één op de bovenkant haard kan dit probleem grotendeels voorkomen. (Onder het dauwpunt ontstaat n.l. creosoot een teeraanslag in de schoorsteen-einde, dat spontaan kan branden. Vlampunt c.a. 80⁰C) De laatste meter van de bovenkant schoorsteenpijp dient als deze uitsteekt ook dubbelwandig(met isolatie) te zijn.

Een grote bepalende factor voor de trek is de breedte en lengte en de weerstand van het schoorsteen kanaal, dit is mede de rede dat een schoorsteen jaarlijks gereinigd dient te worden. De weerstand neemt kwadratisch af met de dalende rookgassnelheid. De temperatuur van de buitenlucht(vooral s’winters) en van de rookgassen heeft veel invloed op de trek. Is de trek te laag in de schoorsteen dan kun je de trek vergroten door een paar aanmaakblokjes bovenop de vlamplaat te leggen en aan te steken, voordat de haard wordt aangestoken. De warme lucht/uitlaatgassenkolom van deze aanmaakblokjes zorgt dan voor een toename van de trek. Dit voorkomt uitlaatgassen in de kamer met het aansteken van de haard bij een geopende deur.

Als er een te hoge trek is in de houthaard en schoorsteen, dient dit te worden verlaagd met de luchtregelkleppen of schuiven op de haard. Dit in tegenstelling tot de schoorsteenkleppen van vroeger die alleen maar ellende veroorzaken zoals : vastzitten, rook in de stookkamer en in het ergste geval CO ofwel koolmonoxide. Velen zijn u al voorgegaan R.I.P.. Pas dus nooit en te nimmer een schoorsteenklep toe bij gesloten/ of open – houthaarden. Verwijder deze meteen, of door een doorlopende pijp!

Heel belangrijk is ook de aansluitpijp op de haard naar het plafond(schoorsteen) deze moet 100% dicht zijn, en in het plafond(nisbus) 4 mm per meter kunnen schuiven om uitzetting van de stalen afgassen-pijp mogelijk te maken. Hier ontstaan veel fouten in de montage: n.l. te weinig speling gegeven waardoor er op de verbindingen grote krachten komen welke bijvoorbeeld de haard-bovenzijde en pijpstukken geheel kunnen deformeren, met lekkage tot gevolg. Na het stoken moet de verbinding dusdanig zijn dat deze afdicht maar toch kan terugschuiven.

Let op bij de eerste stookbeurten van een stenen en keramische schoorstenen, deze kunnen veel vocht in de zomer opslaan. Het verdient dan ook als aanbeveling de eerste dagen rustig de schoorsteen op te warmen (met niet teveel hout bijvoorbeeld 0,5 kg/uur/aanmaakhout). Ga je meteen volop stoken dan loop je het risico de schoorsteen stuk te stoken, want het water wil als stoom snel ontwijken met scheuren als gevolg. Met een Rvs stalen enkel of dubbelwandig heb je hier geen last van.

De trek in de schoorsteen zal in de winter hoger zijn dan in de zomer. Ook de toename van wind kan van invloed zijn. Zomers kan, als het buiten warmer is dan binnen de luchtstroom omkeren. Dit kan ook gebeuren als er een afzuigsysteem in de woning aanstaat waarbij de schoorsteenklep of kachel open staat of open verbindingen hebben met de schoorsteen. Dit rookgas of rooklucht is vaak goed te ruiken. Lekkages kunnen worden gecontroleerd met een z.g.n. “rooktest “. Ook dienen bochten of hoek/- of verzet stukken in deze rookkanalen zoveel mogelijk te worden vermeden, omdat deze teveel weerstand geven en kunnen gaan lekken op de verbindingen. De lengte en de diameter van een schoorsteen bepalen de haard die er op aangesloten kan worden en is minimaal 5 meter tot een lengte van 13 meter.(Laagbouw)

HET ROOKKANAAL

Rookgasafvoer en luchttoevoer zijn onderdeel van de installatie.

De diameter kan,  als de lengte al vast ligt worden berekend met de” Formule diameter rookkanaal berekening”. Vaak wordt een leuk model Houtkachel gekozen die dan maar moet passen op de schoorsteen, dit is niet de juiste weg. Je bent dus afhankelijk van je bestaande schoorsteen of je laat een nieuwe bouwen die past bij de haard die je wenst. Het verbrandingsdebiet van de rookgassen in M3/uur van de haard (op temperatuur) moet overeen komen met het afvoerdebiet dat de schoorsteen aan kan.

Invloed van de diameter van het rookkanaal op de trek:

– een te kleine diameter, bij een bepaalde capaciteit van de kachel, geeft een te hoge
weerstand van het kanaal en daarmee een vermindering van de trek.
– een te grote diameter, bij een bepaalde capaciteit van de kachel, geeft een groter
afkoelingsoppervlak van het rookkanaal. Hierdoor zal de temperatuur van de rookgassen
afnemen, wat een vermindering van de trek tot gevolg heeft.

Voor Openhaarden geldt een absolute minimum diameter van 175mm voor de schoorsteen.

TABEL OM DIAMETER SCHOORSTEEN TE BEPALEN AAN DE HAND VAN VERMOGEN EN LENGTE SCHOORSTEEN
ROOKGASAFVOER EN LUCHTTOEVOER. BIJ EEN BESTAANDE SCHOORSTEEN KUNT U DUS OOK HET KACHELVERMOGEN ZIEN DAT ERBIJ HOORT.

LET OP DEZE GRAFIEK GELD ALLEEN VOOR METALEN ROOKGAS-AFVOEREN EN IS NIET TE VERGELIJKEN MET DE GRAFIEK BENEDEN VOOR MINIMALE SCHOORSTEENLENGTE, DEZE IS UITSLUITEND VOOR STENEN SCHOORSTENEN BEDOELD.

ROOKGASAFVOER EN LUCHTTOEVOER
Rookgasafvoer en luchttoevoer zijn onderdeel van de installatie. Het rookkanaal wordt vaak omschreven als de ventilator van uw verbrandingstoestel. De trek zal vermeerderen en verminderen naarmate de vlammen in de haard toe- of afnemen. Onafhankelijk of er sprake is van een bestaande schoorsteen, achteraf een schoorsteen ingebouwd wordt, of dat met het bouwen van een woning hierin wordt voorzien. De schoorsteen dient te zorgen voor een veilige afvoer van de verbrandingsgassen al dan niet met een rookgas afzuig- ventilator. Stenen en keramische schoorstenen geven meer stralingswarmte af aan de omgeving dan een dubbelwandig geïsoleerde metalen schoorsteen.

Het handigst is natuurlijk bij de ontwerp/bouw een schoorsteen deel uit laten maken van het midden van de woning, zodat je maximaal gebruik maakt van warmtelevering van de schoorsteen als deze van steen of keramiek is. Vervolgend wil je op de 1e verdieping een kantoor ontwerpen, laat hier dan de schoorsteen door lopen. Een dubbelwandig geïsoleerde schoorsteen moet brandwerend worden afgetimmerd, wat duurder kan zijn laatste zal ook minder warmte afgeven. Het totaal rendement zal met een stenen schoorsteen ook hoger zijn als er schoon en met droog hout wordt gestookt. De voor- en nadelen ervan zijn de moeite waard om uit te zoeken. Wel dient nog opgemerkt te worden dat bij gebruik van een massakachel op een stenen of keramiek kanaal er in de massakachel een omloopklep ingebouwd dient te worden. Dit is nodig om te voorkomen dat de schoorsteen uiteinde (creosoot vorming) niet voldoende wordt opgewarmd voor het eigenlijke stookproces.

De uitmonding van de schoorsteen dient zodanig te zijn, dat als je het dak-punt in een tekening omgekeerd erboven plaatst deze uitlaat in dit bovendeel minimaal een 0.5 meter boven het hoogste punt van het dak moet uitkomen. De uitmonding op een plat dak lager dan de omliggende bebouwing is niet aan te bevelen om overlast te voorkomen, dit geldt eveneens voor uitlaten die lager in het dak zijn geplaatst dan de punt van het dak. Let op. Dit laatste geldt ook voor schoorsteen-uitlaten waarbij binnen aangrenzende bebouwing hoger (flats) is dan het eigen dak.

Het is noodzakelijk de schoorsteen en het toestel op elkaar af te stemmen. Het uitlaatgassenkanaal dient verder gelijk van vorm te zijn rond, ovaal of vierkant en strak en glad aaneen gesloten te worden gekoppeld met de houthaard, zonder uitsparingen in schoorsteen. De noodzakelijke waarden en afmetingen staan vrijwel altijd beschreven in de installatiehandleiding van het verbranding-toestel. De DE(Duurzaam Energie)-erkende installateur past dit op juiste wijze toe zodat sprake is van een optimale situatie. Uiteraard moet de opstelling van Houthaard en rookkanaal brandwerend worden uitgevoerd. Link brandweer Zwijndrecht.

Wat zeer belangrijk is, is de schoorsteenkap die op de uitlaatmonding komt. U vermindert de trek  door een regenkap of een roterende bol te plaatsen op de uitmonding van de schoorsteen. Laat u niets aansmeren door verkoop van bonafide handelaren en schoorsteenvegers. Neem een goede kap zoals de  4 of 6 zijdige uitlaatkap van Colt en of Fire-Master. Interessant is ook de site van Basten.eu over de Basten Kap.  Dit zijn de enige die geen weerstand aan de trek geven en de uitlaatgassen omhoog stuwen bij lage windsnelheden tot 2 Beaufort. (zie foto’s) Ook kunt u een overdekte  open schoorsteenkap die over de gehele schoorsteen gaat gebruiken, waarbij u wel gaas moet toepassen tegen vogels en brandgevaar (let op minimale maaswijdte gaas verplicht) voor kappen bij rieten daken.

Colt kap

Firemaster-Exellent

VERBRANDINGSLUCHT

De toevoer van verbrandingslucht is een belangrijk onderdeel van een goede installatie. Immers, waar je lucht onttrekt moet je ook lucht toevoeren. En dat in moderne (kierdichte) woningen waarbij rekening gehouden moet worden met bijvoorbeeld een WTW of balansventilatie. En niet te vergeten de afzuigkap in de keuken die een vacuüm in de woonruimte kan veroorzaken. De meeste keukenbouwers verzuimen in hun eigen luchttoevoer te voorzien met alle gevolgen van dien. Deze sector zou verplicht een goedkeuringsvoorstel van ventilatie (van het pand) aan de brandweer moeten aanbieden. Na getekende goedkeuring kan de keukenafzuiging/-ventilatie worden geplaatst. Een erkend adviseur Keukens houdt rekening met deze omstandigheden. Ook worden steeds meer Haarden ontwikkeld met een eigen, vaste verbrandingslucht toevoer van buitenaf.

Belangrijk is:

1. Een bij de SVG en Stichting EVIS aangesloten DE installateur zal altijd een passende individueel advies geven.
2. Aandacht voor luchthuishouding in en rond de woning.
3. Installatie conform wet- en regelgeving (Bouwbesluit 2012 en wijzigingsbesluit 2013 en de CE normen voor schoorstenen algemeen EN 1443, en norm EN 1856-1 voor metalen schoorstenen + installatievoorschriften van de fabrikant) wordt uitgevoerd.
4. Stookinstructies geven voor de gebruiker moet een vast onderdeel worden van het aankooptraject. De toevoer van verbrandingslucht en de afvoer van rookgassen (het rookgasafvoerkanaal) spelen een uitermate belangrijke rol (m.n. plaatsing, afmetingen, materialen, veiligheid, uitmondingsgebied)
5. Laat een schoorsteen zeker 1x per jaar vegen bij weinig stoken en 2x bij 3 seizoenen stoken door een erkend schoorsteenbedrijf bijvoorbeeld: ASPB, NSVB . Deze bedrijven hebben de expertise en worden ook door de Verzekeringsmaatschappijen erkend. (zie 4 foto’s als voorbeeld)

Schoorsteen vuil (voor reiniging) half jaar gestookt met Winox Fire Flow Breed Kachelrooster, u ziet nauwelijks aanslag.

Schoorsteen gereinigd door een ASPB bedrijf.

Houtkachel voor Reiniging Winox half jaar gestookt met Winox Fire Flow Breed Kachelrooster. (De vlamplaat is hier verwijdert)

Houtkachel gereinigd en gecontroleerd door Winox Verbrandingstechniek Houthaarden.

We hebben voor u nog de minimale schoorsteenlengten uitgezet behorende bij een bepaalde diameter inclusief de weerstand. Zie grafiek. De grafiek geeft al aan, dat niet elke haard op een kanaaldiameter kan worden aangesloten. Kleinere diameters gebruiken of een te korte lengte van de schoorsteen zal uw haard niet correct laten werken. Met gevolgen als vermindering van het rendement, trekproblemen, creosoot in de schoorsteen en kans op schoorsteenbrand. Als deze minimale schoorsteenlengten worden bereikt dient in ieder geval geforceerde afzuiging(rookgasafzuig-ventilator) te worden toegepast. De grafiek geldt dus voor schoorstenen zonder geforceerde rookgasafvoer Woningsector laagbouw.

Grafiek minimale schoorsteenlengte inclusief weerstand